کلروفرم مروابن

کلروفرم مروابن یا تری کلرومتان با نام علمی Chloroform، یک ترکیب معطر بی رنگ است. فرمول شیمیایی این ماده متراکم CHCl₃ می باشد. بخار این ماده دندانپزشکی بسیار سمی بوده و تنفس آن در طولانی مدت کشنده می باشد. این همچنین به عنوان بخار سمی اعتیاد آور شناخته می شود. این ماده بسیار فرار است و هنگام تماس انسان با آن احساس خنکی به فرد دست می دهد. این ماده شیمیایی از کربن، هیدروژن و اتم های کلر تشکیل شده است.کلروفرم با CAS Number به شماره ۳-۶۶-۶۷ یافت می شود.

ساختار کلروفرم مروابن :کلروفرم که از هیدروژن، کلر، و کربن تشکیل شده است، ساختاری به شکل زیر دارد. هندسه مولکولی این ماده شیمیایی از هندسه مولکولی چهارگوش C_{3v با تقارن تشکیل شده است.}

مشخصات فیزیکی و شیمیایی :

کلروفرم با دمای ذوب ۵/۶۳- درجه سانتی گراد، دمای جوش ۱۵/۶۱ درجه سانتی گراد مشخص شده است. این ماده شیمیایی با چگالی ۴۸۹/۱ گرم بر سانتی متر مکعب در الکل ها، روغن ها، آب، دی اتیل اتر، بنزن، کربن تترا کلرید و کربن دی سولفید حل پذیر است. این ترکیب شیمیایی سومین عضو خانواده کلرو متان ها می باشد. میزان کلروفرم طبیعی تقریبا برابر ۶۶۰ هزار تن در سال است. حدود ۹۰ درصد این ماده توسط انواع جلبک های دریایی و قارچ ها در طبیعت تولید می گردد.

کاربرد های کلروفرم :

کلروفرم با توجه به ویژگی های منحصر به فرد خود کاربرد های گسترده ای در صنایع مختلف دارد. این ماده شیمیایی اغلب به عنوان ماده مورد استفاده بیهوشی در صنعت پزشکی، دارویی، طب سنتی و غیره استفاده می شود. این ماده همواره کاربرد های محدودی در صنایع گوناگون دارد.

نحوه استفاده از کلروفرم برای بیهوشی

این ماده شیمیایی پس از کشف ویژگی های آن کاربرد های اولیه خود را جراحی و وضع حمل پیدا کرد. کاربرد اولیه این ماده به عنوان بیهوش کنندگی سبب شهرت و تولید مقیاس بالای آن شد. با افزایش استفاده این ماده در علم پزشکی جنبه های دیگر آن کشف شدند.

کلروفرم آزمایشگاهی

کلروفرم در فرایند های آزمایشگاهی به عنوان یک معرف یا شناساگر (Reagent) استفاده می شود. به کمک این ماده تشخیص آمین های اولیه، برمید ها و یدید ها صورت می گیرد. از طرف دیگر می توان از آن در جداسازی ترکیبات آلی در شیمی تجزیه استفاده کرد. در مصارف آزمایشگاهی، از آن در نگهداری از بافت‌های آلی در آزمایشگاه استفاده می شود. مثال آن نمونه های تشریحی است که نباید متلاشی یا تجزیه شوند. این موارد شامل مرگ ساده و بدون درد و حفظ نمونه حشرات آزمایشگاهی بدون آسیب به آنها می باشد.

کاربرد های پزشکی و دارویی

کلروفرم از بهترین حلال های آلکالوئید، جهت استخراج این ماده از مواد گیاهی در صنایع داروسازی می باشد. نمونه مواد استخراجی آن شامل موارد زیر می باشند:

استخراج مرفین از گیاه خشخاش

استخراج آنتی بیوتیک‌ها، ویتامین‌ها، و طعم دهنده ها

استخراج اسکوپولامین (Scopolamine) از داتورا یا تاتوره (Datura)

در موارد دیگر این ماده به طور قانونی به عنوان یک ماده بی حس کننده موضعی، حلال، نشئه کننده و بیهوش کننده کاربرد دارد. این کاربرد در پزشکی و دندانپزشکی به ویژه در پروسه‌ های ریشه‌ دندان یا روت کانال (Root Channel) دیده می شود. همچنین می توان از آن در فرمولاسیون دامپزشکی جهت کنترل عفونت کرم پیچی شکل (Screw worm) در حیوانات خانگی و دام استفاده کرد.

استفاده های صنعتی

کلروفرم به عنوان یک ماده مهم در انتقال حرارت در کپسول‌های آتش نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امر سبب می شود که دمای تتراکلرید کربن را پایین می‌آورد. این ماده شیمیایی با توجه به ویژگی های آن به عنوان حلال صنعتی برای مواد مختلف می باشد. این موارد عبارتند از:

رزین

روغن

چربی

واکس

گریس

چسب

خشک شویی

صنعت عکاسی

در مصارف دیگر از این ماده به عنوان یک ماده واسطه در تولید انواع رنگینه ها و آفت کش ها استفاده می شود. همچنین در گاز دود گر یا ماده ضد عفونی کننده تدخینی (Fumigant) در غلات و حبوبات انبار شده موجود می باشد.

زیست شناسی مولکولی

کلروفرم دارای استفاده های گوناگون در زیست شناسی مولکولی می باشند که عبارتند از:

بازیابی DNA از ژل‌ های پلی آکریل آمید با استفاده از فنل

استخراج روغن معدنی از نمونه‌های واکنش زنجیره‌ ای پلیمراز

ذخیره‌ سازی Lambda cDNA، پلاک‌های لامبدا، و استخراج DNA پلاسمید

استخراج DNA از سلول با استفاده از یک بافر عصاره‌گیری (Extraction Buffer)