رابردم و متعلقات

رابردم و متعلقات آن جهت ایزولاسیون محیط عمل و دهان و جداسازی دندان مورد نظر در انواع درمان‌های کلینیکال دندانپزشکی از جمله دندانپزشکی اطفال، اندودانتیکس، پریودنتولوژی و ترمیمی و زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از رابردم و متعلقات مرتبط به آن بیشتر در درمان‌های اندودانتیکس به چشم می‌خورد. دندانپزشکان با استفاده از رابردم دید و دسترسی خوب و کافی و محیطی خشک، تمیز و عاری از آلودگی‌های بزاقی برای خود فراهم می‌آورند، هم‌چنین از آسپیره یا بلعیده شدن ابزار و وسایل کوچک هم‌چون فایل‌های دستی، اسپریدر و … جلوگیری می‌کنند. علاوه بر آن می‌توان گفت استفاده از رابردم بیمار را از خطرات و آسیب‌های بافتی ناشی از تماس محلول‌های شست‌وشو دهنده‌ی مورد استفاده در اندودانتیکس از قبیل هیپوکلریت سدیم مصون می‌دارد. دیده شده استفاده از رابردم در کاهش خطر انتشار بیماری‌های عفونی نقش قابل ملاحظه‌ای دارد. اگرچه استفاده از رابردم در بسیاری از درمانگاه‌های دندانپزشکی به دلیل استعمال سخت، وقت‌گیر و پردردسر بودن، رو به کاهش است اما بنا به دلایلی که در بالا ذکر شده، استفاده از آن در بیساری از درمان‌های دندانپزشکی نه تنها سودمند، بلکه کاملاً الزامی است.
رابردم و متعلقات آن چی هستند؟
رابردم یک ابزار پزشکی و دندانپزشکی است که کاربردهای زیادی دارد و اصلی‌ترین کاربرد آن ایزوله دندان‌هاست. اینکه رابردم چیست، چه کاربردی دارد، برای چه کسانی به کار می‌رود و چه ویژگی‌ها و انواعی دارد را در ادامه بررسی می‌کنیم.
رابردم در لغت به معنی سد لاستیکی است. همانطور که گفتیم این وسیله به منظور جداسازی و ایزولاسیون محیط عمل که در کارهای مختلف دندانپزشکی مثل اندودونتیکس، ترمیم دندان، جراحی کودکان و سایر اعمال کاربرد دارد. رابردم یک وسیله کلینیکی بسیار مفید است که البته متاسفانه برخی افراد به خوبی از آن بهره نمی‌برند. این وسیله توسط تمام پزشکان و متخصصان تاییده شده است و همگان بر استفاده از آن توصیه می‌کنند. برخی دندانپزشکان از این وسیله استفاده نمی‌کنند که البته از نظر کارشناسان کار اشتباهی انجام می‌دهند.
علاوه بر رابردم‌های پلاستیکی کلمپ‌های رابردم هم وجود دارند که فلزی هستند و کاربردهای خاص خود را دارند که در ادامه سعی می‌کنیم به آنها هم بپردازیم.
رابردم در واقع یک ابزار ایزولاسیون و جداسازی دهان از دندان‌هاست که باعث می‌شود در عمل‌های مختلف دندانپزشکی شامل ترمیم و زیبایی، دسترسی به دندان‌ها به دور از دهان آسان شود. در واقع رابردم باعث می‌شود وسایل کوچک، مواد و محلول‌ها و تجهیزات دندانپزشکی بلعیده نشوند و داخل دهان نیافتند. همچنین این وسیله به دندانپزشک کمک می‌کند تمرکز بیشتری روی دندان مورد نظر داشته باشد و فقط به آن رسیدگی کند؛ ضمنا بیمار را از آسیب‌هایی که ممکن است در اثر وسایل چرخشی یا تیز به دهانشان وارد شود محافظت کند. اگر ابزاری می‌خواهید که محیط خشک، تمیز و ایزوله‌ای ایجاد کند و از عفونت‌های باکتریایی جلوگیری کند به مطلب درستی مراجعه کرده‌اید.
مزایای استفاده از رابردم و متعلقات آن در درمان‌های دندانپزشکی : برای یک دندانپزشک مهم‌ترین مسئله این است که دندان‌های بهبود یافته باید به حداکثر دوام و ماندگاری برسد. دومین مسئله این است که اگر بخواهید برای بیمار حداکثر راحتی را ایجاد کنید و از سلامت او مراقبت کنید استفاده از رابردم بسیار توصیه شده است. علاوه بر این ما اگر بتوانیم برای بیماران خود شرایطی را فراهم کنیم که ماندگاری بیشتری در دندان‌های خود داشته باشند حس می‌کنیم کار درستی را انجام داده‌ایم.
زمانی که رابردم را در بر روی دندان‌ها قرار می‌دهیم می‌توانیم رطوبت دهان و آب دهان را کنترل کنیم؛ بنابراین نتیجه دندانپزشکی قابل پیشبینی‌تر خواهد بود و دسترسی آنها به دندان را بیشتر می‌کند..
استفاده از رابردم باعث می‌شود ایمنی کار دندانپزشک افزایش یابد و او با خیال راحت اجزای مورد نیاز دهان را بررسی و عمل کنند. رابردم موجب می‌شود بیمار کمترین آسیب را در حین کار دندانپزشکی ببیند و از عفونت‌ هم دور بماند؛ در بسیاری از عمل‌های دندانپزشکی ممکن است عفونت به دهان و مری شخص انتقال پیدا کند و او را مجبور کند بار دیگر به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کند. بنابراین استفاده از رابردم قطعا مفید خواهد بود و شکی در تاثیر مراقبتی آن وجود ندارد.
چرا دندانپزشکان کمتر از رابردم و متعلقات آن استفاده نمی‌کنند؟
برخی از دندانپزشکان معتقدند نصب و استفاده از رابردم وقت گیر و سخت است و می‌توان بدون مشکل از آن صرفه نظر کرد. همچنین ممکن است برخی بیماران در مورد استفاده از رابردم احساس ناخوشایندی داشته باشند؛ این مسئله که ممکن است برای نصب رابردم یک تزریق اضافه هم در لثه انجام شود بی تاثیر نیست. اما مهم‌ترین دلیلی که دندانپزشکان از این وسیله استفاده نمی‌کنند می‌تواند این باشد که آنها عادت به کاربرد آن ندارند. البته در مورد بیماران باید گفت که استفاده از رابردم قطعا بهتر است تحمل طعم ناخوشایند محلول شستشودهنده است. این درحالیست که استفاده از رابردم به مرور زمان و تمرین بسیار راحت تر خواهد شد و علاوه بر این مزایای رابردم به خصوص ایجاد ایزولاسیون بسیار به دندانپزشک حین انجام درمان دندانپزشکی کمک میکند. از جمله رابردم های ایرانی میتوان به رابردم سوپا اشاره نمود.
امروزه رابردم‌ها وکلمپ‌های رابردم پیشرفته‌تری به بازار آمده‌اند که به مراتب از نمونه‌های قبلی راحت‌تر و پرکاربردترند. این رابردم‌ها نیازی به برش ندارند و با پانچ لاسیک روی دندان ثابت می‌شوند
رابردم و متعلقات آن چگونه کار می‌کنند؟ ممکن است در برخی عکس‌ها دیده باشید که یک پلاستیک روی دندان‌ها کشیده شده است که دندانپزشک با استفاده از دندان‌ها را می‌پوشاند. استفاده و به کارگیری از رابردم به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که بستگی به نظر دندانپزشک و شرایط بیمار دارد. گاهی اوقات آنها از کلمپ‌ها استفاده می‌کنند تا رابردم راحت‌تر نصب شود.
آیا استفاده از رابردم و متعلقات آن سخت است؟ بسیاری از بیماران (غالب آنها) استفاده از رابردم را راحت‌تر از سایر چیزها مثل مایع ضدعفونی کننده می‌‌دانند که کمک می‌کند بیماران راحت‌تر و با آرامش بیشتری به درمان خود برسند. در برخی از عمل‌ها که ممکن است از قلم دستگاه دندانپزشکی آب بپاشد که این کار ممکن است به دهان شخص آسیب بزند یا تجمع آب او را اذیت کند. همچنین با استفاده از رابردم بیمار نگران این نیست که زبان خود را به خاطر فرایند درمانی جابجا کند و به راحتی می‌تواند فقط استراحت کند. برای برخی از بیماران ممکن است شخص احساس راحتی بیشتری با دستگاه‌های پزشکی و استریل داشته باشد.
چه زمانی ممکن است دندانپزشک رابردم و متعلقات آن را پیشنهاد دهد؟ اغلب اوقات دندانپزشکان از موادی استفاده می‌کنند که رطوبت را دوست ندارند و آب باعث کاهش دوام یا حتی تخریب آنها می‌شود. تصورش را هم نمی‌توان کرد زمانی که از این مواد استفاده می‌کنید و آب دهان باعث اختلال در روند کار می‌شود. زمانی که دندانپزشک از مواد سفید کننده، پر کننده (آمالگام یا کامپوزیت) یا روکش استفاده می‌کند رابردم می‌تواند به طور موثری به او کمک کند. زمانی که دندانپزشک از وسایل دندانپزشکی استفاده می‌کند تا ریشه دندان‌های را درمان کند و ریشه آنها را تمیز کند. بیمار می‌خواهد که راه باکتری‌ها و میکروب‌ها به ریشه دندان بسته شود و رابردم در این مورد تاثیر بالقوه‌ای دارد. همچنین دندانپزشکان گاها زمانی که از وسایل کوچک استفاده می‌کنند برای جلوگیری از افتادن وسایل به داخل حفره دهان از این موارد استفاده می‌کنند.
آیا موقعیت‌های وجود دارد که نباید از این وسیله استفاده کنیم؟
برای برخی دندان‌ها یک رابردم می‌تواند از دسترسی دندانپزشکان به نقاط درست دهان جلوگیری کند و باعث ناقص ماندن روند درمان می‌شود. برای مثال ممکن است یک دندان انتهایی خیلی دور باشد، یا اینکه بین دندان‌ها باشد. در موارد زیادی هم ممکن است بیمار ترجیح دهد راه‌های دیگری را برای خشک نگه داشتن دهان استفاده کنند و کلمپ‌های رابردم ممکن است آنها را آزار دهد. دندانپزشک می‌تواند از مواد مختلفی برای خشک نگه داشتن وتمیز نگه داشتن دهان استفاده کند که قطعا جایگزین کلمپ‌های دنتال است (مثلا از مواد ضدعفونی کننده مخصوص استفاده می‌کند). البته باید توجه داشته باشید که برای دوری از خطرات حاصل از اختلاظ آب دهان با آب و هوای داخل وسایل دندانپزشکی (مثل قلم کویترون و دریل آنگل دنتال).
چه چیزی باعث می‌شود بیشتر به رابردم و متعلقات آن توجه کنیم؟ دندانپزشکان امروزه معتقدند به دلیل اینکه دندانپزشکی یک حیطه در حال رشد است که هر روز با پیشرفت مواجه می‌شود، هم دندانپزشکان و هم بیماران باید اطلاعات خود را بروز کنند. در واقع متخصصان معتقدند دندانپزشکی حرفه‌ایست که در آن بیمار درمان می‌شود و نه دندان وی. جدیدا تکنیک‌هایی که به وجود آمده‌اند موجب شده‌اند بیمار احساس راحتی بیشتری داشته باشد. رابردم و کلمپ رابردم وسایلی هستند که با جدا کردن دهان از دندان‌ مورد ترمیم موجب راحتی وی می‌شود.
کلمپ‌ های رابردم
کلمپ‌های رابردم دندانپزشکی یکی از ضروری‌ترین وسایل دندانپزشکی است که برای ایزوله کلینیکی دندان‌ها لازم است. این کلمپ‌ها در کنار رابردم استفاده می‌شوند و ما در اینجا می‌خواهیم کاربردها و ویژگی‌های کلمپ‌ها را نیز تعریف کنیم. این وسایل باعث می‌شوند بیمار در کلینیک راحت‌تر باشد و بسیاری از درمان‌های دندانپزشکی با این وسیله تطابق یافته است.
انواع کلمپ‌ها رابردم
انواع کلمپ‌های دنتال با هم تفاوت‌های دارند که مهم‌ترین کمیت متفاوت آنها این است که سایز‌های مختلفی دارند که با دندان‌ها و سایز دهان‌های مختلف تطابق می‌یابند. همچنین راه‌های وجود دارند که به صورت خاص باعث تطابق کلمپ با دندان می‌شوند اما بهترین کار این است که سایزهای مختلف آن تهیه شوند.
همچنین سایر انواع کلمپ‌ها شامل:
کلمپ‌های دندانی (با اسم خاص A) که لبه‌ای دارند که بر روی سطح دندان‌ها قرار می‌گیرد. این کلمپ‌ها بیشتر از لبه و سطح دندان‌‌ها حفاظت می‌کنند.
کلمپ‌هایی با لبه‌های تنگ که بیشتر به ابزارهای دندانپزشکی اجازه می‌دهند تا بر روی دندان‌ها کار کنند.
کلمپ‌های لثه‌ای که بیشتر به داخل لثه فرو می‌روند و برای درمان‌های کوتاه مقطعی مناسب‌اند.
یکی دیگر از تفاوت‌های کلمپ‌ها با یک دیگر این است که برخی از آنها باله دار و برخی بدون باله هستند.

کلمپ‌های باله دار آنهایی هستندک ه بر روی رابردم قرار می‌گیرند و از طریق حفره‌ها دندان را مورد بررسی قرار می‌دهند.
کلمپ‌های بدون باله هم آنهایی هستندکه بر عکس در زیر رابردم قرار می‌گیرند.

کلمپ رابردم کاربردی دارند؟
کلمپ‌های دندانپزشکی وسایل فلزی یا گیره‌هایی هستند که به موقعیت تاجی دندان‌ها متصل می‌شوند و باعث گیر کردن رابردم به دندان‌ها می‌شود. این کلمپ‌ها بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و با تعبیه شدن باز و بسته شدن دهان را کنترل می‌کنند.
زمانی که فرایند ایزولاسیون دهان در حال انجام است رابردم در کنار کلمپ قرار می‌گیرد و هر دو در جای خود ثابت می‌شوند. با وسیله‌ای به نام دایک دریل یک سوراخ در رابر ایجاد می‌شود و با توجه به نیروی الکتریکی پلاستیک رابر به دندان می‌چسبد و طبق آناتومی هر دندان با آن تطابق می‌یابد. کلمپ دندانپزشکی باعث حفظ حالت رابردم می‌شود و پایایی آن را حفظ می‌کند.
برخی موارد کاربرد کلمپ‌های دندانپزشکی شامل موارد زیر است:

حفاظت فیزیکی کلمپ‌ها: این وسایل در واقع از آلودگی‌ها و عفونت‌های کلینیکی که ممکن است در حین درمان دندانپزشکی در برابر خون و آب دهان جلوگیری می‌کنند. همانطور که قبلا هم اشاره کردیم برای اینکه ایمنی یک فرایند دندانپزشکی را حفظ کنیم باید محیط دندان خشک بماند که این ابزار هم همین کاربرد را دارد.
ایزولاسیون دهان در برابر آلودگی: برای اینکه در یک عمل دندانپزشکی از ایجاد عفونت جلوگیری کنیم باید محیط دهان و دندان را استریل کنیم. یکی از راه‌حل‌ها برای اینکار استفاده از محلول‌های هیپوکلریت یا پراکسید است که در کارهایی مثل جرمگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما بهترین راه حل می‌تواند بسیار ساده باشد؛ یک کلمپ و رابردم! رابردم می‌تواند از برخورد مواد و وسایل مختلف به دندان جلوگیری کند و از انتقال آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند.
از بلع وسایل و مواد خارجی وارد شده به دهان جلوگیری می‌کند.
سطح دید بهتر: استفاده از کلمپ‌های دندانپزشکی باعث می‌شود دندانپزشک راحت‌تر سطح دندان‌ها را ببیند و راحت‌تر بر روی ان کار انجام دهد.
مزیت‌های روانشناسی: علاوه بر اینکه این وسیله باعث راحت‌تر شدن فرایندهای دندانپزشکی می‌شود و باعث می‌شود آن کار درست‌تر پیش برود. اما با جدا شدن دهان از دندان بیمار و دندانپزشک هر دو احساس راحتی بیشتری دارند که باعث می‌شود حس جدا شدن بخش‌ها آرامش بیشتری را به آنها بدهد. اینکه بیمار لازم نیست زبان خود را از محل کار جدا کند و یا اینکه آب دهان خود را کنترل کند بسیار راحت‌تر است.
کلمپ رابردم با تنگ کردن دهان باعث می‌شود از خونریزی و جمع شدن لخته جلوگیری شود.